پرطرفدارترین صنایع دستی ایران چیست؟ به عنوان یک ایرانی حتماً میدانید که تنوع صنایع دستی در کشور ما، بسیار زیاد است. به هر استانی که سفر کنید قطعاً صنایع دستی را بین سوغات مخصوص هر شهر مشاهده میکنید. برای همین شاید برایتان سؤال پیش آمده باشد که پرطرفدارترین صنایع دستی ایران چیست؟ تقریباً در همه جای دنیا، ایران را به عنوان مهمترین صادر کننده فرش دستباف میشناسند و این صنایع دستی از مهمترین آثار هنری ایران است که آوازه جهانی دارد. در ادامه مطلب به شکل مفصلتری به مبحث فرش ایرانی میپردازیم و درباره محبوبیت آن بیشتر بحث میکنیم. در ادامه موضوع پرطرفدارترین صنایع دستی ایران چیست، باید در نظر داشته باشید که غیر از فرش ایرانی، چند نوع صنایع دستی دیگر هم وجود دارند که در بین کشورهای دیگر طرفداران زیادی پیدا کردهاند. برای اینکه بتوانیم محبوبترین صنایع دستی کشور را در بین افراد غیر ایرانی بررسی کنیم، نیاز است به آمار دقیقی دسترسی داشته باشیم. متأسفانه این آمار قابل بررسی نیست چرا که حجم بزرگی از صادرات صنایع دستی به صورت چمدانی انجام میشود، یعنی هزینه گمرک برای آن لحاظ نمیگردد. این صادرات چمدانی هم بدست ایرانیان و هم توسط توریستهای خارجی اتفاق میافتد. بر اساس مطالعهای در سال ۱۳۹۶ تخمین زده شد که حدود ۲۴۰میلیون دلار، صنایع دستی به شیوه چمدانی از مرزهای ایران خارج شده و ۲۴۰ میلیون دلار دیگر هم به طور رسمی و توسط تاجران به خارج از ایران منتقل شده و به فروش رسیده است. پس با همین محاسبات ساده متوجه میشوید که صنایع دستی در وارد کردن ارز به کشور نقش مهمی دارند. از طرفی صنایع دستی هر منطقه معرف هویت فرهنگی مردم آن است و با گسترش شناخت افراد از صنایع دستی کشور، فرهنگ خود را به دیگران معرفی کرده و در عین حال به بقای آن کمک میکنیم.
صنایع دستی شهرهای ایران
صنایع دستی شهرهای ایران به اندازهای متنوع هستند که برای معرفی همه آنها، یک مقاله کافی نیست و در حوصله یک مطلب نمیگنجد. با این حال قصد داریم به طور خلاصه ولی مؤثر درباره صنایع دستی شهرهای ایران، مواردی را بررسی کنیم تا اهمیت این صنایع بیش از قبل مشخص شود. درست است که در حال حاضر صنایع دستی شهرهای ایران تا حد زیادی معرفی شده و تعداد زیادی از آنها به عنوان میراث ملی به ثبت رسیدهاند، ولی توجه داشته باشید که متأسفانه تعدادی از صنایع دستی هم به فراموشی سپرده شده و تنها نامی از آنها باقیمانده است. برای مثال در روستاهای دور افتاده، خلق این صنایع دستی به عنوان شغل بسیاری از افراد شناخته میشده و با پیشرفت تکنولوژی این مشاغل از رده خارج شده و یا با مرگ و میر استادان، به طور کلی حذف شدهاند. با این حال همچنان تعداد زیادی از صنایع دستی ایرانی را میشناسیم که به بقای خود ادامه دادهاند و توسط نسل جوان هم آموخته شده و خلق میشوند.
تحقیق در مورد صنایع دستی ایران
تحقیق در مورد صنایع دستی ایران این موضوع را برای ما روشن میسازد که ایران دارای فرهنگ بسیار غنی بوده و مردم در تمام اعصار به آموزش هنر علاقه داشته و تا سالیان سال هنر را به نسلهای بعدی خود انتقال دادهاند. همچنین با تحقیق در مورد صنایع دستی ایران در مییابیم که نوع صنایع دستی در هر منطقه از کشور به عوامل زیادی بستگی داشته و از جمله این عوامل میتوانیم به منابع طبیعی اشاره کنیم. همچنان هم صنایع دستی اصل که با کمترین دخالت ماشینها ساخته شدهاند، ارزشمند بوده و به عنوان وسایل تزیینی نفیس در منازل ایرانی و خارجی نگهداری میشوند. البته همین جا باید به این نکته اشاره کنیم که ارتباط صنایع دستی با زندگی مردم ایران قطع نشده و محدود به وسایل تزیینی و نفیس نیست و بسیاری از اقلام صنایع دستی به عنوان وسایل کاربردی و مهم در روزمره توسط ایرانیان استفاده میشوند. شما در هر شهری از ایران زندگی کنید، یک یا چند تخته فرش ایرانی در منزل دارید شاید این فرشها دستباف نباشند، ولی نقشه ایرانی قطعا، جز آیتمهای جدانشدنی از خانه ایرانی است. حالا بسته به اینکه در چه شهری زندگی میکنید، صنایع دستی مرتبطی در محیط اطراف شما به چشم میخورند که ممکن است تزیینی یا کاربردی باشند.
ظروف شیشهای و مسی
ظروف شیشهای و مسی سهم بزرگی در بین صنایع دستی صادراتی ایران دارند. قدمت ظروف شیشهای و مسی را در ایران به چندین سده پیش از این میرسد. فنون ساخت ظروف شیشهای به طور کلی جز صنایع دستی قدیمی در جهان است که در بین ایرانیان باستان محبوبیت داشته و با همان ابزارهای ابتدایی خلق میشدند. با این حال دوران اوج صنایع دستهای شیشهای به زمان حکومت سلجوقیان میرسد. ظروف مسی هم دارای پیشینه بسیار کهن هستند به شکلی که ایرانیان در هنر مسگری تبحر زیادی داشتند و در دوران حکومت سلسله صفویان، هنر مسگری هم به اوج خود رسید. همچنان هم میتوانید بازار مسگران را در شهرهایی مانند اصفهان و تبریز مشاهده کنید. بازارهای مسگری در بازار میدان نقش جهان واقع در شهر اصفهان به زمان صفویان بر میگردد. البته امروزه ابزار و ماشین آلات مختلفی برای تولید ظروف شیشهای و مسی بوجود آمدهاند ولی انواع دست ساز آنها هم در دسترس وجود دارد و بسیار مورد توجه هنر دوستان قرار میگیرند.
فرشهای دستبافت و گلیم
فرشهای دستبافت و گلیم به عنوان مشهورترین نمادهای فرهنگی ایران معرفی شدهاند. هر منطقهای در ایران فرشهای دستبافت و گلیم خاص خود را دارد که در طرح و نقشه، الیاف، نوع گره و … متفاوت هستند. در این بین میتوانیم نفیسترین فرشهای دستباف را فرش دستباف کاشان بدانیم هر چند که انواع تابلو فرشهای دستباف هم در منطقه آذربایجان بافته میشوند که ظرافت بالایی داشته و به عنوان هدایای نفیس در سطح بینالمللی مورد توجه هستند. پیش از اینکه کشور ما به واسطه مسائل سیاسی در جهان شناخته شود، فرشهای دستباف و گلیم از جمله مهمترین نماد ایران به شمار میرفتند. هنوز هم بهترین و زیباترین فرش دستباف متعلق به هنرمندان ایرانی است که چندین قرن پیشینه و فرهنگ را در قالب نقشهها و گرههای فرش زیبای ایرانی، بازتاب میدهند. همانطور که گفتیم قسمت بزرگی از صادرات صنایع دستی هم مربوط به صادرات فرش دستباف ایرانی میباشد.
صنایع دستی مرتبط با چوب
صنایع دستی مرتبط با چوب تنوع بالایی دارند و از جمله صنایع دستی مهم در کشور ما به حساب میآیند. صنایع دستی مرتبط با چوب، در هر کدام از مناطق کشورمان به شکلی تجلی پیدا کرده است ولی به طور کلی میتوانیم صنایع دستی مرتبط با چوب را در چند رشته مختلف دسته بندی کنیم: خراطی، کنده کاری، منبت کاری، مشبک کاری، منبت مشبک، نازک کاری، خاتم سازی، گره چینی، معرق، نقاشی روی چوب، لاکی های چوبی، سازهای چوبی، منبت معرق، سوخت روی چوب. لازم است بدانید که برای هر کدام از رشتههایی که نام بردیم، از چوب درختان خاصی استفاده میشود که نتیجه کار، مطلوب باشد.
زیورآلات
زیورآلات ایرانی که به عنوان صنایع دستی مورد توجه مسافران خارجی قرار گرفته و حتی توسط ایرانیان استفاده میشوند، تنوع زیادی دارند ولی مهمترین زیورآلات که جنبه صادراتی دارند، مربوط به زیورآلاتی است که دارای سنگهای قیمتی میباشند. همانطور که حدس میزنید مهمترین سنگ گرانبهای ایرانی که محبوبیت جهانی دارد، سنگ فیروزه نیشابور میباشد. غیر از این از سنگ فیروزه برای تولید زیورآلات فیروزه کوب هم استفاده میشود. از دیگر زیورآلات ایرانی میتوانیم به جواهرات دست ساز از جنس نقره اشاره کنیم. در این بین زیورآلات مسی و برنجی هم طرفداران خاص خود را دارند. در سالهای اخیر تولید اینگونه زیورآلات افزایش پیدا کرده است و تقاضا در بازار هم بالا رفته است.