آموزش فیروزه کوبی در حال حاضر در بعضی از شهرهای کشورمان انجام میشود ولی قطعاً استادان برجسته این هنر، ساکن شهر اصفهان هستند. برای همین توصیه میکنیم برای آموزش فیروزه کوبی به کارگاههای فیروزه کوبی واقع در شهر اصفهان مراجعه کنید. همچنین در برخی از وب سایتها هم آموزش فیروزه کوبی به صورت آنلاین یا ویدئو، آموزش داده میشود. هر چند برای اینکه نتیجه بهتری از آموزش خود بگیرید بهتر است زیر نظر یک استاد فیروزه کوبی، دورهای را گذرانده و حتی به عنوان کارآموز، مشغول به کار شوید. اگر برای شما جالب است که بدانید اساساً فیروزه کوبی چیست و چگونه این کار انجام میشود، میتوانید ادامه مطلب را دنبال کنید.
به عنوان تاریخچه فیروزه کوبی، ابتدا مقدمه ای را بیان می کنیم. حدود ۶۰ تا ۷۰ سال پیش، در شهر مشهد برای اولین بار هنر فیروزه کوبی به دست نعمت الله لایق بوجود آمد که شامل فیروزه کوبی روی زیورآلات و جواهرات بود و ۲۰ سال پس از آن توسط شخصی به نام حاج داداش به اصفهان برده شد. استاد صدیق پور (استاد فیروزه کوبی)، هنر فیروزه کوبی قبل از انقلاب را محدود به زیورآلات میدانند که بعد از انقلاب، طرفداران خود را از دست داد. به همین دلیل، ایشان و استادان دیگر فیروزه کوبی مانند استاد روبن یروشالمی، فیروزه کوبی را روی ظروف انجام دادند و این هنر را به نقطه اوج خود رساندند. اگرچه غیر از شهر اصفهان، فیروزه کوبی در شهرهای دیگر هم انجام میشود ولی در حال حاضر، ماهرترین استادان فیروزه کوبی در شهر اصفهان هستند و قطعاً با فاصله زیادی، از نظر کیفیت نسبت به شهرهای دیگر قرار دارند.
اگر به اصفهان سفر کرده باشید متوجه میشوید که ظروف متنوع بسیاری زیبایی برای فیروزه کوبی در بازار سوغات اصفهان وجود دارند و این هنر را تبدیل به یکی از مهمترین سوغات اصفهان کرده است. همانطور که گفتیم در حال حاضر دو استاد برجسته فیروزه کوبی در شهر اصفهان، آقایان صدیق پور و روبن یروشالمی هستند و سخنان ایشان از مهمترین مستندات در رابطه با هنر فیروزه کوبی میباشد. با اینکه هنر فیروزه کوبی نسبت به صنایع دستی دیگر شهر اصفهان، قدمت زیادی ندارد ولی این موضوع از ارزش آن نمیکاهد. فیروزه کوبی را معمولاً بر روی ظروف مسی، برنجی، نقره و برنز انجام میدهند و به همین دلیل غیر از هنر فیروزه کوبی که باعث بوجود آمدن ظروف میشود، ارزش فیروزه و ظرف به خودی خود، کم نیست.
آموزش تصویری فیروزه کوبی
آموزش تصویری فیروزه کوبی در بسیاری از وب سایتهای ایرانی موجود است همچنین برخی از کلیپهای مربوط به آموزش تصویری فیروزه کوبی نیز به صورت لوح فشرده در بازارهای سوغات اصفهان در دسترس هستند. برای اینکه از آموزش تصویری فیروزه کوبی استفاده کنید، باید کمی با اصول کار آشنا شده باشید و به نظر میرسد که آموزش در حضور یک استاد مجرب، نتیجه بهتری بدنبال دارد.
احتمالاً میدانید که برای فیروزه کوبی باید سه مرحله کار انجام شود: ابتدا استاد زرگر، ظرف مورد نظر را با دستگاه یا کاملاً به طور دستی بوجود میآورد. این ظرف میتواند از جنس نقره، مس، برنج یا برنز باشد. طبیعی است که ظروفی که به طور دستی ساخته شدهاند زحمت بیشتری داشته و نهایتاً قیمت بالاتری نیز دارند. وقتی ظرف توسط استاد ساخته شد، قسمتی که قرار است روی آن فیروزه کاری انجام شود، مشخص میگردد. سپس قطعه دیگری از جنس ظرف به قسمت مشخص شده، لحیم میشود. از طرفی فیروزه مورد نیاز که برای فیروزه کوبی لازم است، شامل خردههای سنگ فیروزه است که از کارگاههای تراش فیروزه خریداری میشود. عموما این کارگاهها در استان خراسان رضوی قرار گرفتهاند. سنگهای ریز فیروزه از کارگاه خریداری میشوند، این خردههای فیروزه دیگر برای ساخت جواهرات قابل استفاده نیستند، وقتی خردههای سنگ فیروزه به کارگاه فیروزه کوبی میرسند، همراه با خرده سنگهای بیارزش و گرد و غبار هستند که باید ابتدا کاملاً جدا شوند به شکلی که فقط سنگ فیروزه بدون سنگ و خرده ریزه باقی بماند. بعد این سنگها روی سطحی تمیز و صاف پهن میشوند. قسمتهایی از ظرف که قرار است فیروزه روی آن بچسبد با استفاده از چسبی مخصوص به نام لاک گردویی پوشانده میشود و فیروزهها را به آن میچسبانند و معمولاً مقداری ظرف را گرم میکنند تا سنگها به خوبی به فلز، بچسبد.
توجه داشته باشید که انتخاب قطعات مناسب برای فیروزه کوبی، خود نیاز به تجربه دارد. وقتی کار چسباندن فیروزهها انجام شد، نوبت به مرحله سمباده کاری میرسد. اینکه فیروزهها باید تا چه حد سمباده بخورند، کاری است که تجربه استاد فیروزه کوب را میطلبد. ضمناً در ضمن سمباده کاری فیروزهها، باید آب روی کار ریخته شود تا از داغ شدن سنگ و دستگاه جلوگیری کنیم. وقتی سطح فیروزهها یکدست شد، استاد فیروزه کوب از پلی استر برای یکپارچه شدن بیشتر اثر استفاده میکند. البته بسیاری از استادان فیروزه کوب، اعتقاد دارند که بدون وجود پلی استر، ظاهر اثر زیباتر است و حس بهتری را القاء میکند. همچنین اگر در مراحل کار فیروزه کوبی بر روی قسمت فلزی، خط و خش افتاده باشد، باید دوباره با استفاده از دستگاه، صاف و تمیز شود.
هزینه آموزش فیروزه کوبی
هزینه آموزش فیروزه کوبی بستگی به استاد فیروزه کوبی و دورههایی دارد که برای آموزش هنرجویان، در نظر گرفته میشود. برای مثال هزینه آموزش فیروزه کوبی زیر نظر استادهای مجرب و مشهور قطعاً بالاتر از انواع دیگر خواهد بود. بهترین کلاسها و دورههای فیروزه کوبی در شهر اصفهان برگزار میشوند که برای اطلاع هزینه آموزش فیروزه کوبی میتوانید با آنها تماس بگیرد. همچنین برای اطلاعات بیشتر، جستجو در گوگل هم پیشنهاد خوبی است زیرا میتوانید با بررسی تصاویر و ویدئوهای فیروزه کوبی از علاقه خود به این هنر زیبا مطمئن شوید.
لطفاً به خاطر داشته باشید که مهمترین نکته برای یادگیری هنر فیروزه کوبی، داشتن حوصله و پشتکار است زیرا این هنر مانند بسیاری دیگر از صنایع دستی دارای ظرافت زیادی است که حتی بعد از گذراندن دورههای لازم، بایستی تجربه خود را بالا ببرید و با تمرین در این کار، حرفهای شوید. همچنین توجه داشته باشید که بعد از آموختن هنر فیروزه کوبی به وسایل و مواد اولیه برای ایجاد اثر هنری خود نیاز دارید. البته اگر قصد داشته باشید به عنوان کارآموز مدتی را مشغول به فعالیت باشید، نتیجه بهتری میگیرید. وسایلی که برای فیروزه کوبی لازم خواهید داشت عبارتند از: ظرف مسی، نقرهای یا برنز، ابزار تراش فلز، سنگ فیروزه، لاک گردویی، منقاش، انواع سمباده و … پس هزینههای تهیه این وسایل را بایستی در نظر بگیرید.